MMEGI WA SEIPONE
Setšo – fao ge re bolela ka setšo, re bolelago ka mekgwa ya batho le ditšhaba ya letšatši ka letšatši ya
go phela goba ya go ba gona mo lefaseng – ke karolo ya motheo ya seo batho ba lego sona. Setšo se
akaretša dilo tše dintši bophelong – diaparo, dijo, mmino, ditumelo le ditlwaelo tša go dira dilo bjalo
ka go dumedišana le go laelana, ke karolo ya setšo sa rena Maafrika. Ditsebi di re ditšhaba tšeo di
gatetšego pele … ditšhaba tšeo di hlabologilego di lebelela le go bona bophelo ka mahlo a setšo sa
tšona … di bona tšohle maphelong a tšona ka leihlo la setšo sa gabotšona. Go fa mohlala ka
Maisimane … dijo tšeo a di ratago mesong tša mae a go gadikwa, ditsekana tša matapola, ditsekana
tša namana ya kolobe le dinawa, ga e no ba dijo tša mesong eupša ke ‘difihlilo tša Maisimane’
(English breakfast). Kgwele ya maoto ya Maisimane ga e no ba kgwele ya maoto eupša ke ‘Kgwele ya
maoto ya Maisimane’ (English football). Mmino wa Maisimane ga e no ba mmino eupša ke ‘Mmino
wa Maisimane’ (English music). Maisimane a bona bophelo ka leihlo la setšo sa wona!
Mola ditšhaba tšeo di hlabologilego di bona bophelo ka leihlo la setšo, ditsebi tša Maafrika di re
mebušo le batho ba Afrika ba bona setšo bjalo ka selo se bofefo sa go se tshwenye seo batho ba ka
kgonago go phela ntle le sona. Go thwe bontši bja Maafrika bo bona setšo bjalo ka selo seo se lego ka
ntle esego ka gare ga wona. Ka lebaka le, bontši bja Maafrika bo bona nke setšo sa wona se emelwa
ke diaparo tša matlalo goba tša mašela a go fapafapana a mebala ya go taga, mmino wa setšo wo o
opelwago le go binelwa le dijo tša setšo bjalo ka lekokoro, semotwane, dikgobe, kgodu le tše dingwe.
Fela setšo sa batho ga se ka ntle eupša se ka gare ga batho! Dilo tšeo batho ba di dirago ka ntle ga
bona bjalo ka diaparo, go opela le go bina mmino wa setšo goba go ja dijo tša setšo, ga se dilo tšeo di
thomegago ka ntle ga batho tšeo motho a ka rego ke tšona setšo sa batho. Dilo tšeo batho ba di dirago
ka ntle ga bona bjalo ka diaparo le mmino, ke feela ditiro tšeo di laetšago tsebo, kwešišo le
phethagatšo go tšwa ka gare menaganong ya bona. Setšo sa batho se ka gare esego ka ntle ga bona!
Setšo sa batho se metše ka mo gare ga batho gomme se bopa karolo ya motheo ya seo batho ba lego
sona. Setšo sa batho ke seipone sa ditumelo tša batho … dilo tšeo batho ba dumelago gore ke mokgwa
wa maleba wa go dira dilo … dilo tšeo batho ba dumelago gore bao ba phetšego pele ga bona ba be ba
dira dilo ka gona. Ye nngwe ya ditiragalo tšeo go tšona ditumelo, ditlwaelo le mekgwa ya batho le
ditšhaba di tšwelelago pepeneneng ke medirong ya dipoloko le mediro ya go beya magoši ditulong.

Gantši ditiragalo tša go bewa ga magoši ditulong di tšweletša dilo tše dintši ka boteng bja ditumelo,
ditlwaelo le mekgwa ya go dira dilo ya ka setšo sa Maafrika. Meletlong e mebjalo, o tla kgahlwa ke
ka fao magoši a hlomphiwago ka gona. Ka ntle ga diaparo le mmino wa setšo, ka direto tšeo di
retwago, o kgona go ithuta ka histori ya setšhaba – fao setšhaba se tšwago, mafelo ao se dutšego go
wona, magoši a setšhaba le batho bao se tswalanago nabo. Gape motho o ithuta ka mekgwa ya go
ikgetha yeo magoši a hlompšhago ka yona. Setšhabeng sa Bavenda, go na le tlwaelo ya basadi le
basetsana bao ba patlamago mo fase go laetša tlhompho. Ge o e lebeletše ka mahlo, ye e ka bonala
bjalo ka tiragalo ya kgatelelo ya go kokobetša basadi le basetsana fela ge o e lebelela ka mahlo a
setšo, ye ke tiragalo ya go hlomphega ya boikgafo, tiragalo ya go ipea fase, tiragalo ya boikokobetšo
le tlhompho yeo e ikokotletšego ka tumelo le ditlwaelo tša bagologolo tšeo di bolokilwego
menaganong le dipelong tša batho bjalo ka tsebo le mekgwa ya maleba ya go hlompha. Setšo sa
Maafrika ke se sebotse! Go feta bohle, ke rena beng ba setšo se bao ba se nyatšago, ba se
hlokomologago le go se beela ka thoko. Ke rena re nnoši bao re nago le setšo sa go swana le sa rena.
A re amogeleng, re rateng le go phagamiša setšo se.



