BOTLOKWA: Badudi ba motse wa GaRatsaka ka ntle ga Polokwane ba nagana gore lefase le
ya bofelong. Kgopolo ye e bakilwe ke go bonwa ga mollo wa go makatša wo o tukago ka
fase ga mobu. Ba o lemogile ka Laboraro, 23 Diphalane 2024. Sa go ba tšhoša le go feta ke
gore mollo wo o tšwela pele go tuka le ka morago ga dipula tše maatla tšeo di faletšego efela
di paletšwe ke go o tima. Gabjale ba nagana gore ke leraga la go fiša (volcano) leo le ka
thunyago nako efe kapa efe.
Mollo wo o bonagala o pala go tingwa, ka ge o paletše meetse gammogo le pula. Badudi ba
boifa gore maphelo a bona a ka ba a le kotsing ka ge se e le mathomo ba se bona.
Lucia Phaswana (53) o re o makatšwa ke gore mollo wo o tšwetše pele go tuka le ka morago
ga dipula. “Ga sa nka ra bona selo sa mohuta wo mme ga re tsebe gore maphelo a rena a
bolokegile motseng wo goba aowa. Ga re tsebe gore se ke dipoelo tša go fetoga ga leratadima
goba lefase le ya bofelong na,” a realo ka tlalelo.
Ba bangwe ba ipiletša go ditsebi tša naga le mollo gore di nyakolle tlholego ya mollo wo, ka
ge ba boifa gore o ka ama maphelo gammogo le motse wa bona gampe. Ba belaetšwa ke gore
mollo wo o ka baka tshenyo ya lebaka le letelele go swana le tshenyo ya naga, methopo ya
meets, phulo goba go beya maphelo a badudi kotsing ka mokgwa o mongwe.
“Re boifa gore mollo wo o ka fihla malapeng goba mašemong a rena. Re nyaka go tseba ge
eba ke leraga la go fiša goba aowa, gore re kgone go itokiša,” gwa realo Jack Makwela (44).
Molaodimogolo wa mello (Chief fire officer) Masepaleng wa Molemole, Wynard Els, o
kgonthišišitše gore ga se leraga la go fiša.
Els o rile ka morago ga dinyakišišo, go ile gwa lemogwa gore mollo wo o tuka nageng ya
monoga wa meetse (wetland) moo mollo o ilego wa tuka ka kgwedi ya Lewedi 2024 ge
makala le mabjang a eswa.
“Ka morago ga komelelo ya nako e telele, mobu o ile wa thoma go bulega mme mašaledi a
makala a mehlare le mabjang tša wela ka gare ga menga. Bjalo makala ale a mehlare le bjang
di tsošolotšitše mollo wola ge di hlakana ka gare ga mobu. Wo ga se mollo omoswa eupša ke
wona wola re rego o be o tuka mo kgweding ya Lewedi,” a realo.
O re tikologong yeo ga go na digase tša go se nyakege go swana le sulphur le methane tšeo di
ka hlolago mollo efela go hweditšwe carbon monoxide yeo e lego muši wo o sego kotsi o
kaalo.
“Lefelo leo le ageleditšwe go šireletša diruiwa gore di se fule kgole le lona gammogo le gore
badudi gore ba se ralokele kgauswi le lona go fihla ge bothata bja mollo wo bo rarollwa,” a
realo.
