MOKGADI MONYEPAO
POLOKWANE: Barutwana ba babedi ba mphato wa bohlano go tšwa sekolong sa tlase sa Mashupye
Tladi, Naledi le Tshegofatso, ba bontšhitše gore bokgoni bja go hlama ga bo na magomo a mengwaga.
Ba thopile sefoka sa boraentšeneere ba bannyane ba basadi (youngest female engineers). Ba hlamile
le go aga roboto ya go hlwekiša tikologo ba šomiša XRP (Experiential Robotics Platform) go dira
gore tikologo ya bona ya sekolo e be ye e hlwekilego.
Projeke ye e bontšhitšwe go Expo ya Eskom ya boramahlale ba baswa (young scientists) holong ya
Jack Botes ka tlase ga legoroa la boentšeneere. Roboto ye e agetšwe go kgoboketša dipampiri le
dipolasetiki gomme e fa tharollo tabeng ya taolo ya ditlakala. Gape e hlohleletša barutwana ba
bangwe go šomiša thuto ya saense, theknolotši, boentšeneare le dipalo (STEM).
Naledi o re: “Ke bone ditlakala tše dintši sekolong sa rena. Re lekile go bolela le barutwana ba
bangwe le go bea maswao a gore ba se lahle ditlakala gohle eupša seo ga se sa šoma. Ka fao, re ile ra
nagana go dira selo seo se tla kgoboketšago ditlakala, gape sa tšea dinepe tša bao ba šilafatšago
tikologo,” a realo.
Tshegofatso o re: “Re šomišitše khatepokise, sešupanako, theipi ya go lekanya (measuring tape)
letlakala la tshedimošo (data sheet) le disensara tša ultrasonic go hlama roboto ya rena gomme e
matlafaditšwe ke dikiti tša XRP. E kgona go šoma ka thapo (cable) le ka ‘bluetooth’ mo re kgonago
go e laola ka sedirišwa (device). Go aga roboto ye ga se gwa ba bonolo. Re be re sa tsebe gore re dire
sebopego sa mohuta mang le go ithuta ka botlalo go e rulaganya (programming). Re e rulagantše go
tšwa bokgoning bja rena bja go khouta ka XRP Python go dira gore roboto ya rena e šome”.
“Barutwana ba hwetša mabokgoni a maleba bakeng sa mehla ya bjale ya titšithale ka diprojeke tše
bjalo gomme mananeo a go ithuta ka tsela ye a akaretša le baithuti bao ba palelwago ka dithuto. Ke
leboga Modimo go bona projeke ya bona e le karolo ya Expo – se se bontšha boikgafo bja bona
thutong ya go rulaganya (programming)” Morutišigadi Setumu a realo.
Naledi le Tshegofatso ba re ba ikgantšha ka seo ba se fihleletšego “Re thabetše go ba bafenyi. Re
ithutile gore re ka fihlelela se sengwe le sengwe ge feela re šoma ka thata. Re thabetše go tšea karalo
go Expo,” ba realo.
